Toekomstperspectief? Een gevaarlijke sprong van 116 jaar terug in de tijd!
Yves Vanderveken
Yves Vanderveken
Maggie De Block, federaal minister voor Volksgezondheid, is klaar met een fundamentele herziening van de wet op de geestelijke gezondheidszorgberoepen die nog maar net tijdens de vorige legislatuur gestemd werd. Alle therapiestromingen binnen de sector van de geestelijke gezondheidszorg konden zich in deze wet vinden. Het wetsvoorstel dat nu op tafel ligt komt eigenlijk neer op de uitroeiing van de diversiteit van het aanbod van gesprekstherapieën, nadat middels een krachttoer beslist werd om de erkenning van het beroep van psychotherapeut af te schaffen. En dit door haar act, die van nu af aan voorbehouden wordt aan artsen en psychologen, exclusief te definiëren vanuit het Evidence Based model. Het gaat om een logica geïmporteerd uit het technisch gebied van de medische controle, en dus onmogelijk toepasbaar waar het de psyche en haar symptomen betreft. Wanneer ze toch binnen dit veld toegepast wordt, getuigt ze van een pure ideologie van sciëntisme, die de mens herleidt tot observeerbare en meetbare gedragingen.
Zonder twijfel schertst Maggie De Block wanneer ze die therapieën van het woord voorbijgestreefd verklaart. Zij zegt naar de toekomst te kijken. Dit lijkt ons een voorwendsel. Het klopt natuurlijk niet dat het uitgebreide veld dat met de ontdekking van de psychoanalyse ontstond, en waaruit de psychotherapieën die werken via het woord en het luisteren voortkomen – ersatz-vormen en nabootsingen incluis – voorbijgestreefd is. Maggie De Block, haar kabinet en de lobbygroep die haar beïnvloedt willen via hun actie eenvoudigweg terug naar de tijden van voor haar ontdekking!
Freud was arts. Hij is de geschiedenis ingegaan als de uitvinder van de psychoanalyse door het psychisch symptoom los te rukken uit de sfeer van het sciëntisme en het medische, net omdat hij ontdekt had dat het symptoom nooit uit observeerbaar en meetbaar gedrag voortkomt en het altijd overstijgt. Het is steeds anders dan wat het toont - overgedetermineerd door andere factoren, zei Freud. En dat de medische blik in deze materie niets zag, tenzij in het beste geval, zoals bij hysterici, een simulatie. In die gebieden die zich totaal ontdaan hebben van het weten en van de uitzonderlijke en veeleisende praktijk van de psychoanalyse staan we trouwens terug op dit punt. De hedendaagse psychiatrie die zijn klassieke weten verkocht heeft aan de neurobiologie getuigt daar bijvoorbeeld van, met een hocuspocus-diagnostiek zoals die van de perverse narcistische manipulator, diagnose die samen met de zogenaamde autismestoornis goed op weg is om het gehele veld van de psychopathologie af te dekken, en het in dezelfde beweging ook te vernietigen.
Wat aan de buitenwereld gepresenteerd zal worden als een gewichtige en nooit geziene vooruitgang zal in feite, onder het mom van een algemene toegang tot de terugbetaling van de psychologische hulpverlening, een zeer gevaarlijke regressie vormen.
Ook daar is er iets dat nog verder gaat, en voor het ogenblik nog niet zichtbaar is. Wat er gaande is, is een verkaveling van de geestelijke gezondheidszorg ten voordele van de gedragsmatige directieve aanpak. Deze zal de vrije keuze van de patiënt voor het type zorg waartoe hij zijn toevlucht wil nemen opheffen. Ze zal de psychologische hulpverlening onderwerpen aan een sociale controle, met verplichte en snelle zorgcircuits. Indien de patiënt niet aan de aangeboden techniek beantwoordt zal hij uit die circuits worden uitgesloten en zal hij uiteraard zijn tegemoetkoming kwijtspelen. Dit is reeds de tendens binnen de sector van de algemene gezondheidszorg. U rookt? , wel, dan krijgt u de kosten voor de behandeling van uw longaandoening niet langer terugbetaald. Enzovoort. Welnu, het psychische symptoom is nu net het product van de weigering van het zich conformeren aan een norm. Jawel! Het psychische symptoom is het teken van een rebellie van het Es tegen het Uber-Ich. Dat weet iedereen sedert Freud.
We verzetten ons tegen een dergelijke sciëntistische dwaling die de mens slechts ziet als een wezen wiens gedragingen moeten afgestemd worden, zelfs al zou dat voord diens goed zijn, aan een norm dien niet bestaat, maar altijd gedefinieerd wordt door een Meester.
Deze dwaling is dezelfde als deze die de medische act wil reduceren tot een zielloze geprotocolleerde techniek, of die zich tot doel stelt om kunst in een code te gieten, die literatuur wil reduceren tot een opleiding in schrijftechnieken, die ervan droomt om de geest van de wet tot haar letter te verengen, zoals de liefde tot haar moleculaire chemie, of deze die de passies van de ziel, de politiek en de opinies wil controleren.
De psychoanalyse als discours en ervaring draagt in haar kern de garantie van een verzet tegen een dergelijke dwaling. Dwaling die uiteindelijk beoogt om het vrouwelijke te willen reduceren tot de mannelijke norm, de norme mâle, zoals Jacques Lacan het mooi stelde.
Beste Maggie De Block, wat u niet ziet, is dat het zeer onvoorzichtig is om in deze materie zomaar wetten uit te vaardigen zonder met het weten van de specialisten van de zo mysterieuze psyche rekening te houden. Onze samenleving en dus ook de politiek zullen er de gevolgen van moeten dragen. Deze staan al voor onze deur, wat zeg ik, ze zijn al binnen! U denkt de psychische genezing te omkaderen en te bevorderen. Wacht maar tot u ziet wat u veroorzaakt door het leven van de psychotherapeuten onmogelijk te maken en aan het ondersteunend vangnet te raken dat ze, op een niet geregelde manier, en buiten de blik van de evaluator, aanbieden. U zal verdwenen ziektes magisch zien herrijzen, zoals hysterische epidemieën, radicaliseringen en onverwacht sociaal verzet, een wildgroei aan sektes, magiërs en goeroes van divers pluimage, ontsnappend aan de universele neigingen die samenhangen met de controle van de bureaucratische evaluatie. Zij zullen als Frankenstein zijn, het beest dat u mee tot leven zal geroepen hebben, slaafs aan een vertoog dat u te boven gaat.